Tản mạn về NGUYỄN BÍNH (sưu tầm)

"Hai người sống giữa cô đơn
Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi"
(Nguyễn Bính)

Ngày xưa, khi còn đi học và ở trong ký túc xá thuộc một trường đại học lớn ở Saigon, tôi có dịp đọc Ngày Xưa Còn Bé của Duyên Anh, và qua đó đã cảm được những bài thơ trữ tình của Xuân Diệu và Nguyễn Bính.
Thật ra, tôi bị mê hoặc thì đúng hơn. Nhưng giữa hai tác giả, thì tôi cảm thấy gần gũi với Nguyễn Bính hơn, có lẽ vì tôi là dân quê mùa, tỉnh lỵ. Những câu thơ tình "Tờ lá thắm đã lạc dòng u uất , ánh mai soi cũng pha nhạt màu ôi; Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất , Anh cho em, nên anh đã mất rồi" thật là hay, nhưng sao tôi vẫn thích những câu thơ đơn giản, mộc mạc gần như ca dao của Nguyễn Bính: "... Hai người sống giữa cô đơn; Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi; Giá đừng có dậu mồng tơi; Thế nào tôi cũng sang chơi thăm nàng ...".

Tôi nghĩ, hầu như trong chúng ta, những người lớn lên ở Việt Nam, chắc ai cũng không ít thì nhiều nghe qua hay biết về nhà thơ tài hoa nhưng vắn số nàỵ. Điều đó cũng dễ hiểu, vì thơ của Nguyễn Bính hình như đã đạt được trình độ dễ nhớ và đại chúng.

Đi ngược dòng thời gian một chút, vào đầu thế kỷ 20, khi mà phong trào thơ cũ (theo truyền thống) không còn phát triển nữa, thơ mới được trỗi dậy như trăm hoa đua nở. Trong khi người ta nô nức đua nhau theo phong trào thơ mới, làm thơ mới, thì Nguyễn Bính và Tú Mỡ vẫn tiếp tục đi theo con đường thơ cũ . Giữa những khuôn mặt sáng giá của vườn thơ mới như Xuân Diệu, Thế Lữ, Huy Cận, v.v. tên tuổi của Nguyễn Bính vẫn không hề bị lu mờ, mà ngược lại ông còn tạo được bản sắc rất riêng của mình. Nguyễn Bính viết:

Hoa chanh nở giữa vườn chanh
Thày u mình với chúng mình chân quê
Hôm qua em đi tỉnh về
Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều

Có người cho rằng qua bài thơ này Nguyễn Bính muốn làm một bản tuyên ngôn về đường lối sáng tác của mình. Đường lối thơ theo nhà quê. Không cần ra tỉnh, cứ hương đồng gió nội là hay rồi.

Nguyễn Bính là thi sĩ của tình yêụ Nhưng tình yêu của Nguyễn Bính không phải chung chung như :

Yêu là chết trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu ...
(Xuân Diệu)

hay táo bạo và Tây phương hóa như:

Hãy sát đôi đầu, hãy kề đôi ngực
Hãy trộn nhau đôi mái tóc ngắn dài ...

Nhưng tình yêu của Nguyễn Bính rất nhẹ nhàng, tế nhị và Việt Nam:

Tôi chiêm bao rất nhẹ nhàng
Có con bướm trắng thường sang bên này ...

Và cũng không phải vội vàng, chạy theo kim đồng hồ như Xuân Diệu "Mau với chứ, vội vàng lên với chứ ... Mau với chứ! Thời gian không đứng đợi", mà chỉ chầm chậm:

Láng giềng đã đỏ đèn đâu

Chờ em ăn dập miếng giầu em sang
Đôi ta cùng ở một làng
Cùng chung một ngõ vội vàng chi anh
Em nghe họ nói mong manh
Hình như họ biết chúng mình với nhau.

Có lẽ trong chúng ta, ai cũng một lần nghe qua một vài câu thơ trang nhã, tình tứ và sâu xa trong bài Người Hàng Xóm:

Nhà nàng ở cạnh nhà tôi
Cách nhau cái dậu mồng tơi xanh rờn
Hai người sống giữa cô đơn
Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi
Giá đừng có dậu mồng tơi
Thế nào tôi cũng sang chơi thăm nàng ...

và để rồi tiếc cho một mối tình nhẹ nhàng nhưng đầy thi vị của thi sĩ . Nhà thơ yêu một người con gái (có thể là tưởng tượng), nhưng chỉ yêu thầm, không dám nói ra, mà chỉ âm thầm tự nhủ "tôi buồn tự hỏi hay tôi yêu nàng?", để rồi ngày tháng qua đi và nàng chết. Thi sĩ đã than khóc và mới nhận ra được là mình đã yêu:

Đêm qua nàng đã chết rồi
Nghẹn ngào tôi khóc ... Quả tôi yêu nàng.

Thời còn đi học, tôi thật sự đã cảm những câu thơ trên đây của Nguyễn Bính. Lúc đó, tôi còn muốn tìm hình ảnh của mình đâu đó trong bài thơ để hỏi mình có thương thầm ai không? Nhưng nào có được, khi mà sách vở và thi cử cứ đè nặng lên cuộc đời sinh viên đầy gian truân ...

Trong Thi Nhân Việt Nam, Hoài Thanh, khi phê bình về Nguyễn Bính, có viết: "Giá Nguyễn Bính sinh ra thời trước tôi chắc người đã làm những câu ca dao mà dân quê vẫn hát quanh năm và những tác phẩm của người, bây giờ đã có vô số những nhà thông thái nghiên cứu". Thật vậy! Nhiều bài thơ của Nguyễn Bính mang vần điệu ca dao và rất dễ nhớ. Nguyễn Bính không dùng chữ trừu tượng hay cầu kỳ để viết nên những vần thơ để đờị Ông cũng không không dùng những triết lý cao siêu để nói lên những điều hiển nhiên trong cuộc sống. Những câu lục bát của bài Tương Tư thật là dễ hình dung:

Thôn Đoài ngôì nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người
Gió mưa làbệnh của trời
Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng.

Tôi thấy cái so sánh "gió mưa là bệnh của trời" với "tương tư là bệnh của tôi yêu nàng" rất ư là sáng tạo và cân xứng. Trong câu "gió mưa là bệnh của trời" có âm vang của gió bão, trong khi câu kế "tương tư là bệnh của tôi yêu nàng" thì lại tả cái âm vang của một tấm lòng. Hai câu thơ không chỉ nói về cái vũ trụ mà còn nói về cái tình trong vũ trụ. Gió mưa của trời, của vũ trụ, luôn gây ra cái cảm giác buồn buồn. Và tương tư là một tính của con người, nhất là đôi trai gái yêu nhau; là một cái vốn tự nhiên. Tương tư là bệnh của tình nhân, như mưa gió là bệnh của trời đất.

Cũng có ý cho là "gió mưa" được lấy từ điển "Phong Vũ", tên một bài thơ trong Trịnh Phong, Kinh Thi, thể hiện tình cảm của người con gái đợi người tình. Tôi thấy ý này không chính xác mấy, vì Nguyễn Bính không học chữ một cách hệ thống từ nhà trường mà chỉ tự học từ một ông chú. Nguyễn Bính cũng không dùng điển tích trong thơ văn của ông ta .

Tôi còn cảm thơ Nguyễn Bính vì cái đặc tính mộc mạc, rất quê muà Bắc bộ.

Hai thôn chung lại một làng,
Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này
Ngày qua ngày lại qua ngày
Lá xanh đã nhuộm thành cây lá vàng
Bảo rằng cách trở đò giang
Không sang là chẳng đường sang đã đành
Nhưng đây cách một đầu đình
Có xa xôi mấy mà tình xa xôi..

Nhà em có một giàn giầu
Nhà tôi có một hàng cau liên phòng
Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào?

Mặc dù lúc đó tôi chưa hề ra miền Bắc bao giờ, nhưng đọc những câu thơ này, tôi cũng có thể hình dung ra cái trữ tình của trai gái thuộc vùng đồng bằng Bắc Việt Nam. Chỉ có trong thơ Nguyễn Bính, tôi mới thấy rõ tình yêu của người Việt Nam trong khung trời Việt Nam, vì chỉ Việt Nam mới có "thôn đoài, thôn đông" hay "hàng cau liên phòng".

Phần lớn các nhà phê bình đều nhận xét là tình yêu của Nguyễn Bính không lãng mạn, nồng cháy như Xuân Diệu, không chứa chan như Huy Cận, nhưng nhẹ nhàng và mộng tưởng. Riêng tôi thì thấy Nguyễn Bính cũng yêu say đắm lắm chứ. Thi sĩ yêu đến nỗi phải ghen. Người không muốn người yêu mình hôn hoa, xức nước hoa, đi tắm biển và thậm chí không muốn thấy người yêu "ôm gối chiếc đêm ngủ ." Ghen như vậy thì quả là hết ý!

Cô nhân tình bé của tôi ơi
Tôi muốn cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi và mắt chỉ
nhìn tôi những lúc tôi xa xôi

Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai
Đừng hôn, dù thấy đóa hoa tươi
Đừng ôm gối chiếc đêm nay ngủ
Đừng tắm chiều nay, bể lắm người

Tôi muốn mùi thơm của nước hoa
mà cô thường xức chẳng bay xa
Chẳng làm ngây ngất người qua lại
dẫu chỉ qua đường khách lại qua

Tôi muốn những đêm đông giá lạnh
Chiêm bao đừng lẩn khuất bên cô
Bằng không tôi muốn cô đừng gặp
Một trẻ trai nào trong giấc mơ

Tôi muốn làn hơi cô thở nhẹ
Đừng làm ẩm áo khách chưa quen
Chân cô in vết trên đường bụi
Chẳng bước chân nào được dẫm lên

Có người cho rằng bài thơ Ghen trên đây là bài thơ khéo nhất của Nguyễn Bính; từ cách gieo vần đến lời thơ và chất thơ .

Bên cạnh những bài thơ tình mà Nguyễn Bính đã tả một cách rất ngọt, rất chân chất ấy, nhà thơ còn rất thành công trong các bài thơ về người mẹ, người chị, giản dị dến không ngờ, nhưng gây xao xuyến và xúc động đến không ngờ cho độc giả. Chắc mọi ngươì còn nhớ bài Lòng Mẹ của Nguyễn Bính . Không một lời bóng bẩy, hào nhoáng, chỉ mộc mạc như tấm lòng của bao bà mẹ Việt Nam, nhưng sao đi vào lòng người đến thế:

Gái lớn ai không phải lấy chồng
Can gì mà khóc, nín đi không
Nín đi mặc áo ra chào họ
Rõ quý con tôi! Các chị trông

Ương ương dở dở quá đi thôi!
Cô có còn thương đến chúng tôi
Thì đứng lên nào! Lau nước mắt
Mình cô làm bận mấy mươi người

Này áo đồng lầm, quần lĩnh tía
Này gương này lược này hoa tai
Muốn gì tôi sắm cho cô dủ
Nào dã thua ai đã kém ai

Ruộng tôi cày cấy, dâu tôi hái
Nuôi dạy em cô tôi đảm dương
Nhà cửa tôi coi, nợ tôi giả
Tôi còn mạnh chán, khiến cô thương

Để rồi khi tiễn con ra ngõ về nhà ai, mẹ một mình quay vào lủi thủi một mình, một bóng. "Con gái là con người ta mà". Đọc đến đây ai mà không cảm động? Những vần thơ chân chất đến độ khó mà phân biệt được đâu là đời và đâu là thơ nữạ

Một bài thơ nữa của Nguyễn Bính, viết về cảm xúc của người chị cho người em khi đi về nhà "người ta" trong bài "Lỡ Bước Sang Ngang":

Em ơi em ở lại nhà
Vườn dâu em hái, mẹ già em thương
Mẹ già một nắng hai sương
Chị đi một bước trăm đường xót xa.

Hẳn lòng người "chị" trong bài thơ này phải có nhiều uẩn khúc lắm, thế nên, lẽ ra phải vui trong ngày hạnh phúc của đời mình, nhưng giọng thơ lại chứa chất tang tóc, đau thương

Mắt quầng tóc rối tơ vương
Em còn cho chị lược gương làm gì
Một lần sẩy bước ra đi
Là không hẹn lại ngày về nữa đâu
...
Em về thương lấy mẹ già
Đừng trông ngóng chị nữa mà uổng công
Chị giờ sống cũng bằng không
Coi như chị đã sang sông đắm đò

Có người cho rằng Lỡ Bước Sang Ngang là một bản tuyên ngôn về quyền phụ nữ của Nguyễn Bính. Có thể là cách đây 50 năm, phụ nữ Việt Nam chưa có quyền tự do lựa chọn, không được bình đẳng trong hôn nhân, vì vậy mà đại đa số chị em có ý nghĩ rằng đám cưới của mình như là một sự "lỡ bước sang ngang".

Không ai phủ nhận được là Nguyễn Bính là tác giả của những lời thơ bình dân. Ông không ca ngợi những vẻ đẹp xa vời hay những bóng dáng mỹ lệ, nhưng chỉ ghi lại và nói những chuyện hàng ngày, rất gần gũi với đại chúng. Một trong những hình ảnh đó là "Những Bóng Người Trên Sân Ga". Trong bài này, tôi thấy những cuộc chia lìa cứ tiếp tục, gần như không ngừng:

Những cuộc chia lìa khởi từ đây
Cây đàn sum hợp đứt từng dây
Những lời bèo bọt, thân đơn chiếc
Lần lượt theo nhau suốt tháng ngày

Có lần tôi thấy hai cô bé
Sát má vào nhau khóc sụt sùi
Hai bóng chung lưng thành một bóng
-Đường về nhà chị chắc xa xôi

và còn gì cảm động hơn hơn khi thấy hai người yêu đang bịn rịn chia tay:

Có lần tôi thấy một người yêu
Tiễn một người yêu một buổi chiều
Ở một ga nào xa vắng lắm
Họ cầm tay họ, bóng xiêu xiêu

và những cảnh mà tôi nghĩ là ta thấy hàng ngày trên các sân ga:

Hai chàng tôi thấy tiễn đưa nhau
Kẻ ở sân ga, kẻ cuối tàu
Họ giục nhau về ba bốn bận
Bóng nhòa trong bóng tối từ lâu

Có lần tôi thấy vợ chồng ai,
Thèn thẹn chia tay bóng chạy dàị
Chị mở khăn trầu anh thắt lại,
Mình về nuôi lấy mẹ, mình ơi!

Có lần tôi thấy một bà già
Đưa tiễn con đi tận chốn xa
Tàu chạy lâu rồi, bà vẫn đứng
Lưng còng đổ bóng xuống sân ga

rồi những người cô đơn, không có bạn bè, người thân:

Có lần tôi thấy một người đi
Chẳng biết về đâu nghĩ ngợi gì
Chân bước hững hờ theo bóng lẻ
Một mình làm cả cuộc phân ly

Những chiếc khăn màu thổn thức bay
Những bàn tay vẫy những bàn tay
Những dôi mắt ướt nhìn đôi mắt,
Buồn ở đâu hơn ở chốn này ?

Tôi đã từng chờ những chuyến xe
Đã từng đưa đón kẻ đi về
Sao nhà ga ấy sân ga ấy
Chỉ để cho lòng dấu biệt ly?

Biệt ly nào mà không buồn? Cuộc vui nào mà chẳng có lúc chia tay? Ngày vui lúc nào cũng qua mau và chỉ để lại cho người nhiều ngày buồn sau đó. Có lẽ trong đời người, thời gian buồn nhiều hơn thời gian vui, nên trong bài thơ này, tôi chỉ thấy toàn những hình ảnh của chia tay cứ dồn dập.

Có ai đó đã nói "Cuộc đời là một bài thơ lớn." Tôi thấy điều này rất đúng với Nguyễn Bính. Ông sinh ra ở miền Bắc VN, nhưng sau này (trước 1954), ông lưu lạc vào Nam. Khoảng 1952, ông từng làm phó chủ tịch tỉnh bộ Kiên Giang, phụ trách về văn hóa tuyên truyền. Trong thời gian ở ngoài Bắc, ông viết thơ tình nổi tiếng; trong thời gian đi kháng chiến trong Nam, ông viết nhiều bài thơ về kháng chiến, yêu nước, nhưng không mấy thành công và ít ai biết đến. Một trong những bài ông viết trong lúc còn "nằm gai nêm mật" trong rừng U Minh là Người Của Ngày Maị Trong bài, ông đã tả được một cuộc sống gian lao của những người yêu nước, kháng chiến chống Pháp lúc bấy giờ:

Ở chòi hẹp nhưng hồn bao trùm vũ trụ
Trái tim đau nhưng thương cả loài người
Ddã nhiều hôm không thấy bóng mặt trời
Bởi làm việc liên miên và bí mật
...

Những người yêu nước này là ai? Họ là những đứa con VN đến từ ba miền của đất nước, mỗi người mang theo một sắc thái riêng biệt:

Quê các anh ở miền Trung đá núi
Bãi cát vàng bờ biển uốn quanh co
Ddêm trong xanh, cao vút tiếng ai hò
Trên bến vắng một dòng sông nổi bạc

Quê các anh ở miền Nam bát ngát
Trái dừa xiêm nước ngọt buổi trưa nồng
Ddôi ba cô gái bán hàng bông
Chèo yểu điệu một xuồng đầy vú sữa
Theo dòng kênh đi sâu vào biển lúa

Quê các anh ở miền Bắc xa xôi
Bước chân đi , không biết mấy năm rồi
Xa cha mẹ anh em, xa tất cả
Nương dâu xanh, chiếc cầu ao, mái ra
...

Họ là ai?
- Là người của ngày mai.

Sau 1954, Nguyễn Bính tập kết về lại Bắc, ông bị vài người trong chính quyền Hà Nội lúc đó cho là phản động và đã chết trong tủi nhục lúc chỉ 47 tuổi, cái độ tuổi đầy sáng tạọ

Tôi cố tìm một vài phê bình về cái "dở" của thơ Nguyễn Bính mà chẳng thấy bao nhiêu . Phần lớn thơ của Nguyễn Bính được viết theo thể thơ của dân gian. Chả thế mà nhiều nhà phê bình đều đồng ý là Nguyễn Bính là nhà thơ của đồng quê . Tuy nhiên Hoài Thanh, khi phê bình về Nguyễn Bính trong Thi Nhân Việt Nam, cũng có trách: "Giữa những bài giống như ca dao, người ta bỗng chen vào một đôi lời quá mớị Ta thấy khó chịu như khi vào một ngôi chùa có những ngọn đèn điện trên bàn thờ Phật". Chẳng hạn như những câu:

Đã thấy xuân về với gió đông
Với trên màu má gái chưa chồng
Bên hiên hàng xóm, cô hàng xóm
Ngước mắt nhìn trời, đôi mắt trong ...

đã làm Nguyễn Bính hết cái "quê mùa" rồị Còn lại, tôi không thấy ai chê thơ của ông cả .

Viết về Nguyễn Bính thì chắc cả một cuốn sách cũng không đủ . Càng lục lại trong tiềm thức càng thấy nhớ nhiều, "Chân quê", "Trường huyện", "Cô hái mơ", "Lẳng lơ" ... toàn những bài đã dược chuyền tay chép đi chép lại trong thời học sinh. Nhưng sao thấy ngôn từ bỗng trở nên khô cứng và trống rỗng dến thảm hại mỗi khi nói về thơ ông. Phải chăng cái "hồn" trong thơ ông đã nói hộ hết rồi ...

Tôi nhớ hoài một lời nói của Nguyễn Bính đâu đó là "Làm văn nghệ khó lắm" vì "Có nhiều ý, nhiều chữ quá tuyệt mà người khác đã cướp mất, trước mình. Mình chỉ nhái lại thôi". Và, tôi cũng chỉ đang nhái lại vài chữ của tiền nhân để bày tỏ lòng ngưỡng mộ đối với một nhà thơ mà tôi cho là của tha hương và tình yêu trắc trở.

PhNga sưu tầm 

========================

Thơ ông là những bài ca dao trữ tình. Thứ tình chân chất, quyện theo con sông, giếng nước, lũy tre đầu làng, con trâu, ruộng vườn, giàn mướp, hàng giậu, con thuyền và bến đò, mái đình và chợ phiên... Bao nhiêu là cảnh làng quê của một dân tộc hiền hòa, và nghèo khổ. Nhưng lồng trong ngôn ngữ ca dao ấy, là cả một trời yêu thương tha thiết, đằm thắm, sâu đậm, và hết sức lãng mạn. Chính tình yêu của ông đã nâng ca dao lên thành thơ; và nâng thơ lên thành những khúc hát tuyệt vời cho những con người và những cuộc tình, giản đơn hoặc ngang trái, bình thường hoặc muôn kiếp sầu đau. Một mình một cõi, một lối riêng, ông xâm chiếm bao trái tim sầu mộng và khổ đau, ru họ bằng những lời thơ lúc man mác, lúc đậm đà, lúc khẳng khái, lúc dây dưa... và trên hết, thơ ông như những bài ca vịnh tình yêu. Luôn luôn là những lời ca tụng, dù cho những "lỡ bước", dù cho những "sang ngang", dù cho cứ lẻ đôi, và tương tư suốt mùa...

Quê Tôi

Quê tôi có gió bốn mùa

Có trăng giữa tháng, có chùa quanh năm.

Chuông hôm, gió sớm, trăng rằm

Chỉ thanh đạm thế, âm thầm thế thôi.

Tôi về đây, đã lâu rồi,

Nằm trong cô tịch nhớ người phồn hoa

Tóc tơ, mình liễu da ngà,

Một người càng nhớ, càng xa một người.

Ngày trông mây trắng bay hoài

Ðêm mơ áo trắng bay dài năm canh.

Lòng vàng lạc cánh chim xanh

Lạc từ cái ý chung tình lạc đi

Chẳng điên chẳng dại là gì

Bỗng dưng mà biệt mà li mọi người

Chưa xa đã nhớ nhau rồi

Nửa là hơn một tháng trời xa nhau.

Người đi nghỉ mát những đâu

Ðồ Sơn, Tam Ðảo, nhà lầu xe hơi

Ở đây tôi chỉ đợi trời

Mưa vàng một trận là tôi lên đường

Sông ngang, núi trái bất thường

Buồng the chẳng xót dậm trường thì thôi

Mai ngày tôi bỏ quê tôi

Bỏ trăng, bỏ gió, chao ôi! bỏ chùa

Ðem thân đi với giang hồ

Sân ga phẳng lặng, bến đò lênh đênh

Quê hương chẳng nhớ cũng đành

Cũng xin dâng cả chân tình cho ai.

Năm năm mây trắng bay hoài

Hồn tôi áo trắng tang dài đêm đêm.

Tương Tư

Thôn Ðoài ngồi nhớ thôn Ðông,

Một người chín nhớ mười mong một người.

Gió mưa là bệnh của trời,

Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng.

Hai thôn chung lại một làng,

Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này?

Ngày qua ngày lại qua ngày,

Lá xanh nhuộm đỏ thành cây lá vàng.

Bảo rằng cách trở đò giang,

Không sang là chẳng đường sang đã đành

Nhưng đây cách một đầu đình

Có xa xôi mấy mà tình xa xôi

Tương tư thức mấy đêm rồi,

Biết cho ai biết, ai người biết cho.

Bao giờ bến mới gặp đò,

Hoa khuê các, bướm giang hồ gặp nhau.

Nhà em có một giàn trầu,

Nhà anh có một hàng cau liên phòng.

Thôn Ðoài thì nhớ thôn Ðông

Cau thôn Ðoài nhớ trầu không thôn nào?

Rượu Xuân

Cao tay nâng chén rượu hồng

Mừng em: Em sắp lấy chồng xuân nay.

Uống đi. Em uống cho say

Ðể trong mơ sống những ngày xuân qua.

Ðây tình duyên của đôi ta

Ðến đây là.. đến đây là... là thôi!

Em đi dệt mộng cùng người

Lẻ loi chỉ một góc trời riêng anh.

Cô Lái Ðò

Xuân đã đem mong nhớ trở về

Lòng cô lái ở bên sông kia

Cô hồi tưởng lại ba xuân trước

Trên bến cùng ai đã nặng thề.

Nhưng rồi người khách tình xuân ấy

Ði biệt không về với bến sông.

Ðã mấy lần xuân trôi chảy mãi

Mấy lần cô gái mỏi mòn trông.

Xuân này đến nữa, đã ba xuân

Ðốm lửa tình duyên tắt nguội dần

Chẳng lẽ ôm lòng chờ đợi mãi

Cô đành lỗi ước với tình quân.

Bỏ thuyền, bỏ lái bỏ dòng sông

Cô lái đò kia đi lấy chồng.

Vắng bóng cô em từ dạo ấy

Ðể buồn cho những khách sang sông.

Gái Xuân

Em như cô gái hãy còn xuân

Trong trắng thân chưa lấm bụi trần.

Xuân đến, xuân đi, hoa mận nở

Gái xuân giũ lụa trên sông Vân.

Lòng xuân lơ đãng, má xuân hồng

Cô gái xuân mơ chuyện vợ chồng

Ðôi tám xuân đi trên mái tóc

Ðêm xuân cô ngủ có buồn không?

Mắt Nhung

Bao năm đi giữa kinh thành

Bao năm lẻ bóng, lẻ hình, lẻ đôi.
Cả kinh thành có những gì?

Cả kinh thành có một người mắt nhung!

Người ơi cứu vớt tôi cùng

Dành đôi mắt đẹp cho lòng rất đơn

Tôi còn mơ ước gì hơn!

Hai tay người chắp phím đờn cho tôi

Phải chăng tôi đã yêu rồi?

Hồn xin quì dưới mắt người từ đây.

Ðêm qua buồn quá tôi say

Ðã mơ một giấc mơ đầy mắt nhung!

Cô Hái Mơ

Thơ thẩn đường chiều một khách thơ

Say nhìn xa rặng núi xanh lơ

Khí trời lặng lẽ và trong trẻo

Thấp thoáng rừng mơ cô hái mơ.

Hỡi cô con gái hái mơ già!

Cô chửa về ư? Ðường thì xa

Mà ánh trời hôm dần một tắt

Hay cô ở lại về cùng ta?

Nhà ta ở dưới gốc cây dương

Cách động Hương sơn nửa dặm đường

Có suối nước trong tuôn róc rách

Có hoa bên suối ngát đưa hương.

Cô hái mơ ơi!

Chẳng trả lời nhau lấy một lời

Cứ lặng rồi đi, rồi khuất bóng

Rừng mơ hiu hắt lá mơ rơi.

Cây Bàng Cuối Thu

Thu đi trên những cành bàng

Chỉ còn hai chiếc lá vàng mà thôi.

Hôm qua đã rụng một rồi

Lá theo gió cuốn ra ngoài sơn thôn.

Hôm nay lá thấy tôi buồn

Lìa cành theo gió lá luồn qua song.

Hai tay ôm lá vào lòng

Than ôi chiếc lá cuối cùng là đây!

Quạnh hiu như tấm thân này

Lại âm thầm sống những ngày gió mưa...

Một Con Sông Lạnh

Chén sầu nghiêng giữa tràng giang

Canh gà bên nớ giằng sang bên này

Khoan đàn, em hãy gắng say

Một đêm, chỉ một đêm nay thôi mà!

Chúng tôi người bến sông xa

Giang hồ một chuyến về qua xứ này

Phiền em dăm bảy đường tay

Một con sông lạnh, vài dây tơ tằm.

... Rung rung ánh nến hoen vàng

Hơi men lắng xuống, tiếng đàn cao lên

Ô, nàng chẳng phải là em

Tôi nghe vó ngựa hòa Phiên rõ ràng.

Ðừng em! - quên đấy - thôi nàng!

Ðất Hồ xa quá, nàng sang sao đành!

Trời ơi, Hán Ðế vô tình

Tôi xin đốt cả kinh thành ấy đi...

Chưa say, em, đã say gì!

Chúng tôi còn uống, còn nghe em đàn.

... Rung rung ánh nến hoen vàng

Rồi đây nức nở muôn ngàn nhớ thương

Ðôi dây như thể đôi đường

Em ơi, Hà Nội là phương hướng nào?

Ðêm tàn chẳng có chiêm bao

Ðêm tàn có mấy chùm sao cũng tàn

Chén sầu đổ ướt tràng giang

Canh gà bên nớ giằng sang bên này

Lạy trời đừng sáng đêm nay

Ðò quên cập bến, tôi say suốt đời

Chiêu Quân lên ngựa mất rồi...

Một Mình

Người có đôi, ta rất một mình

Phong trần đâu dám mắt ai xanh

Ðêm nay trăng rụng về bên ấy

Gác trọ còn nguyên gió thất tình.

Một Nghìn Cửa Sổ

Một nghìn cái cửa sổ

Ðều khép vào đêm qua

Một nghìn bàn tay ngà

Ðã thò ra cửa sổ.

Một nghìn cái cửa sổ

Ðều khép vào đêm nay

Lại nghìn cái bàn tay

Ấy thò ra cửa sổ.

Hỡi nghìn cái cửa sổ

Rồi khép vào bên trong

Có thấu tình ta không?

Có thấu tình ta khổ?

Ðêm qua và đêm nay

Và nghìn đêm về trước

Tôi đi trên phố này

Tôi đi trên phố khác.

Ðể mở những bàn tay

Của những nàng gái đẹp

Ðể muốn rằng đêm nay

Cửa ai buồn chẳng khép.

Cửa ai buồn chẳng khép

Cho lòng ta đêm nay

Ðể lòng ta đêm nay

Mất một người gái đẹp.

Cửa hàng nghìn khép lại

Tất cả một đêm nay

Có lòng ta rồ dại

Mở ra muôn ngàn ngày...

Rắc Bướm Lên Hoa

Ai đem rắc bướm lên hoa

Rắc bèo xuống giếng, rắc ta vào nàng?

Ai đem nhuộm lá cho vàng?

Nhuộm đời cho bạc, cho nàng phụ ta?

Một Ðêm Ly Biệt

Còn đêm nay nữa mai đi,

Người xuôi thôi có mong gì gặp nhau

Còn đêm nay nữa rồi sau,

Giang hồ ai biết ai đâu ai tìm?

Mịt mù tăm cá bóng chim,

Chim bay dặm thẳm cá tìm sóng khơi.

Con tàu ngược, con tàu xuôi

Con tàu chẳng đợi chờ tôi bao giờ?

Ði không kẻ đợi người chờ,

Bọt bèo trôi dạt bến bờ nào đây?

Ðường xa mòn mỏi gót giày,

Tấm thân góc bể chân mây lạnh lùng.

Mắt xanh mờ mịt bụi hồng

Người đi là một tấm lòng theo đi.

Ðã bao lần khóc biệt ly,

Khóc lần này nữa còn gì nữa đâu?

Từ nay nắng héo mưa nhàu

Một từ đây, một mối sầu từ đây.

Chén li ca uống cho say

Lệ Giang châu thấm cho đầy áo xanh.

Ðưa nhau không có trường đình

Lầu hồng lưu lại chút tình phân ly.

Hẹn thầm nhau một đêm kia

Con tàu dừng lại, người đi lại về.

Một Trời Quan Tái

Chiều lại buồn rồi, em vẫn xa

Lá rừng thu đổ, nắng sông tà

Chênh vênh quán rượu mờ sương khói

Váng vất thôn sâu quạnh tiếng gà.

Tôi đi mãi mãi vào sơn cước

Em vuốt tua rèm cửa vọng lâu

Lá úa kinh thành rơi ngập đất

Lòng vàng hỏi vẫn nhớ thương nhau?

Có những mâm cau phủ lụa điều

Ði vào trong gió lạnh hiu hiu

Những xe hoa cưới, sao mà đẹp!

Cửa kính huy hoàng vạt áo thêu.

Em có buồn chăng? Tôi vẫn xa

Chiều nay say nhắp chén quan hà

Bao giờ cau được tươi màu lụa?

Ðược đón em bằng xe kết hoa?

Thân em là liễu dạ em tơ

Mềm yếu bền chăng với đợi chờ?

Chua xót lòng tôi mơ ước mãi

Áo bào nguyệt bạch ngựa kim ô!

Tôi lạnh đầu sông giá ngọn nguồn

Nhớ nhà thì ít, nhớ em luôn

Chênh vênh bóng ngả sầu lau lách

Chiều ngái hương rừng lối nhạt son.

Ðã mấy năm rồi thương mến nhau

Em còn thơ dại biết chi đâu!

Ðến nay ba bảy mai đương độ

Ai đánh em bằng giá ngọc châu?

Châu ngọc làm sao hái được nhiều

Tôi là thi sĩ của thương yêu

Lấy đâu xe cưới ngời hoa trắng?

Với những mâm cau phủ lụa điều?

Chiều nay... thương nhớ nhất chiều nay

Thoáng bóng em trong cốc rượu đầy

Tôi uống cả em và uống cả

Một trời quan tái, mấy cho say!

PhNga sưu tầm